Chương X. MÔI TRƯỜNG VÀ SỰ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG
BÀI 41. MÔI TRƯỜNG VÀ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN
I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT- Hiểu và trình bày được các khái niệm: Môi trường, tài nguyên thiên nhiên, phát triển bền vững.
- Phân tích bảng số liệu tranh ảnh về các vấn đề môi trường.
- Biết cách tìm hiểu một vấn đề môi trường ở địa phương.
II. KIẾN THỨC CƠ BẢN
1. Môi trường- Môi trường địa lí (môi trường xung quanh) là không gian bao quanh trái đất, có quan hệ trực tiếp đến sự tồn tại và phát triển của xã hội loài người.
- Môi trường sống của con người tức là tất cả hoàn cảnh bao quanh con người, có ảnh hưởng đến sự sống và phát triển của con người (như một sinh vật và như một thực thể xã hội), đến chất lượng cuộc sống con người.
Môi trường sống của con người gồm:
+ Môi trường tự nhiên, bao gồm các thành phần của tự nhiên: địa hình, địa chất, đất trồng, khí hậu, nước, sinh vật.
+ Môi trường xã hội: Bao gồm các mối quan hệ xã hội trong sản xuất, trong phân phối, trong giao tiếp.
+ Môi trường nhân tạo: bao gồm các đối tượng lao động do con người sản xuất ra và chịu sự chi phối của con người ( các nhà ở, nhà máy, thành phố,…)
- Sự khác nhau căn bản giữa môi trường tự nhiên và môi trường nhân tạo là ở chỗ:
+ Môi trường tự nhiên: xuất hiện trên bề mặt trái đất không phụ thuộc vào con người, con người tác động vào tự nhiên làm cho nó bị thay đổi, nhưng các thành phần của tự nhiên vẫn phát triển theo quy luật riêng của nó.
+ Môi trường nhân tạo: là kết quả lao động của con người, tồn tại hoàn toàn phụ thuộc vào con người. Nếu không có bàn tay chăm sóc của con người thì các thành phần của môi trường nhân tạo sẽ bị hủy hoại.
II. Chức năng của môi trường, vai trò của môi trường đối với sự phát triển xã hội loài người.Môi trường địa lí có 3 chức năng chính:
+ Là không gian sống của con người.
+ Là nguồn cung cấp tài nguyên thiên nhiên.
+ Là nơi chứa đựng các chất phế thải do con người tạo ra.
Mặc dù môi trường tự nhiên có vai trò rất quan trọng với xã hội loài người nhưng không có vai trò quyết định đến sự phát triển xã hội. Vai trò quyết định sự phát triển xã hội là phương thức sản xuất bao gồm sức sản xuất và quan hệ sản xuất.
126
